Osmanlı İmparatorluğu Padişah'ları
ESKI MONARŞI İMPARATORLUK

Osmanlı Devlet Nişanı

I. Osman'dan V. Mehmed'e Osmanlı İmparatorluğu padişahları
Osmanlı Hanedanı’nın sultanları 1299’dan 1922’ye kadar kıtalararası geniş bir imparatorluğa hükmetmiştir. Osmanlı İmparatorluğu zirvedeyken; kuzeyde Macaristan, güneyde Somali, batıda Cezayir ve doğuda Irak'a kadar uzanmıştır. İlk başlarda imparatorluk Bursa’da yönetilirken 1366'da Edirne başkent oldu. Son olarak da Bizans İmparatorluğu’ndan alınan İstanbul başkent oldu. İmparatorluğun ilk yıllarının anlatımında efsane ve gerçeği ayırmanın zor olması nedeniyle değişen konular olmuştur; buna rağmen çoğu çağdaş bilginler imparatorluğun aşağı yukarı 1299 yılında ortaya çıktığını ve kurucusunun Oğuz Türkleri’nin Kayı Boyu’ndan gelen Osman Gazi olduğunu kabul eder. Osmanlı Hanedanı 36 sultanla 6 yüzyıl boyunca var oldu. Osmanlı İmparatorluğu, I. Dünya Savaşı’nda müttefik olduğu İttifak Devletleri’nin yenilgiye uğraması sonucuyla tarih sahnesinden silindi. İmparatorluğun İtilaf Devletleri tarafından bölünmesi ve ardından gelen Kurtuluş Savaşı çağdaş Türkiye Cumhuriyeti’nin doğmasına yol açtı.
Osmanlı Devlet Teşkilatı
Osmanlı İmparatorluğu varolduğundan beri mutlak monarşi ile yönetilirdi. Sultan hiyerarşik Osmanlı sisteminde ve siyasi, askeri, hukuki, sosyal ve çeşitli başlıklarda en üstteydi. Teorik olarak sadece Allah’a ve yerine getirmesi gereken Allah’ın yasaları (İslam’daki şeriat)’na sorumluydu. Onun ilahi görevi İran-İslam başlıklarına yansıtılan "Allah’ın yeryüzündeki gölgesi" (zill Allah fi’l-âlem) ve "yeryüzünün halifesi" (halife-i ru-yi zemin) olmaktı.Tüm devlet dairesi onun hükmündeydi ve verdiği her karar ferman adı verilen kararnamede yayımlanırdı. Başkomutandı ve tüm yurttaki resmi unvanıydı. 1453'te İstanbul'un Fethi’nden sonra kendilerini Roma İmparatorluğu'nun varisi olarak görürlerdi bu nedenle ara sıra Kayser ve İmparator unvanını kullanırlardı. 1517’de Mısır’ın Fethi’nden sonra I. Selim halife unvanını da benimsedi. Böylece evrensel Müslüman hükümdarı olduğunu iddia etti. Yakın zamanlarda Osmanlı hükümdarları tahta çıkmada Avrupa hükümdarlarının taç giyme törenine eşdeğer olarak Osman’ın Kılıcı ile kuşatılırdı. Kuşatılmayan sultanın çocukları verasete uygun değildi.
Teoride ve ilkelerde teokratik ve salt olmasına rağmen, uygulamada padişah’ın yetkileri sınırlıydı. Siyasi kararlarda hanedanın önemli üyelerinin görüş ve tutumlarını dikkate alırdı, bürokratik ve askeri kuruluşlarda aynı zamanda dini liderlerdi. 17. yüzyıldan bu yana, imparatorluk uzun süren durgunluk dönemine girdi, bu dönemde sultanlar çok güçsüzleştiler. Birçoğu güçlü Yeniçeri Ocağı tarafından tahttan indirildi. Tahta geçmesi yasaklı olmasına rağmen Harem-özellikle hükümdarın annesi (Valide Sultan olarak da bilinir)- sahne arkası önemli politik rollerde Kadınlar saltanatı dönemi boyunca etkili oldu.
Sultanların azalan güçleri ilk sultanların ve sonrakilerin saltanat uzunluklarının farklılığından dolayı kanıtlandı. I. Süleyman, imparatorluğu 16. yüzyılda doruk noktasına çıkaran, 46 yıllık saltanatı olan, Osmanlı tarihinin en uzunuydu. V. Murat, 19. yüzyıl gerileme dönemine hükmeden, kayıtlardaki en kısa saltanattı: saltanatı sadece 93 gün sürdü. Parlamenter monarşi V. Murat’ın varisi II. Abdülhamit, imparatorluğun son mutlak ve ilk anasayasal monarşi hükümdarı, zamanında resmileşti. 2009'dan beri Osmanlı hanedanının başı ve Osmanlı tahtının sahibi Abdülmecit’in büyük torunu Bayezid Osman'’dır.
29 Mayıs 1807 28 Temmuz 1808
I. Abdülhamid ve Ayşe Seniyeperver Valide Sultan’ın oğlu;Rusçuk A’yan’ı Alemdar Mustafa Paşa önderliğinde gerçekleştirilen ayaklanma neticesinde tahttan indirildi;17 Kasım 1808'de İstanbul'da Padişah II. Mahmud’un emriyle idam edildi.
"Osmanlı Ailesi’nin hükümdarı, Sultân-es Selâtin (Sultânların Sultânı), Kağan (Hanların Hanı), Müminlerin Halifesi, Mekke, Medine ve Kudüs şehirlerinin hizmetçisi, İstanbul, Edirne ve Bursa başkentlerinin, Şam ve Mısır’ın, tüm Azerbaycan’ın, Mägris’in, Barkah’ın, Kayravan’ın, Halep’in, Irak’ın, Arabistan’ın ve Ajim’in, Basra’nın, Lahsa Eyaleti’nin, Dilen’in, Rakka’nın, Musul’un,Partlar’ın, Diyarbakır’ın, Kilikya’nın ve Erzurum, Sivas, Adana, Karaman, Van, Barbarya, Habeş, Tunus, Trablusgarp, Şam, Kıbrıs, Rodos, Girit, Mora vilayetlerinin, Akdeniz’in, Karadeniz’in,Anadolu’nun, Rumeli’nin, Bağdat’ın, Kürdistan’ın, Yunanistan’ın, Türkistan’ın, Tartarî’nin, Çerkesya’nın, Kabarda’nın iki bölgesinin, Gürcistan’ın, Kıpçaklar ovasının, Tatarlar’ın, Kefe’nin ve tüm komşu ülkelerin, Bosna’nın, Belgrat’ın, Sırbistan’ın, Arnavut’un, Eflak’ın ve Boğdan’ın, bunların yanısıra tüm bağlı yerler ve sınırlar, ve birçok ülke ve şehirler’in padişahı" : Osmanlı Hilafeti, Osmanlı Hanedanı’nın sahip olduğu en önemli konumdu. Halife manevi gücü simgeler, saltanat ise geçici gücü temsil eder. Osmanlı tarih yazmalarına göre, I. Selim halife unvanını 1517’deki Mısır’ın fethinden sonra kazandı, son Abbasi’den sonra Kahire’de, III. Mütevekkil halifeliği kendisine feragat etti. Ancak, modern bilim adamları arasındaki fikir birliği halifeliğin devrinin 18. yüzyılda Osmanlı askeri alanda güç kazanılması fikri için uydurulmuş efsane olduğunu kabul eder. Aslında, Osmanlı hükümdarları halife unvanını Mısır’ın fethinden önce de kullanıyorlardı, I. Murad’tan sonrakiler. Şu anda kabul gören halifelik bir-iki yüzyıldır "yok oldu", Osmanlı İmparatorluğu ve II. Katerina arasında 1774’te imzalanan Küçük Kaynarca Antlaşması’yla canlandırılmıştır. Osmanlıların halifelik iddasının ilk kez uluslararası düzeyde tanınmasına kadar antlaşma son derece sembolikti. Buna rağmen antlaşma ile Osmanlı Devleti’nin Kırım Hanlığı’nı kaybettiği resmileşti, bu Osmanlı halifelerininRusya’daki Müslümanların dini otoritesine devam etmesini kabul etti.18. yüzyıldan itibaren, Osmanlı sultanları giderek statülerini halifeliği harekete geçirmeyi amaçlayan Panislamizm fikrini zarar veren Avrupa emperyalizminin Müslüman yüzü arasında vurgulanmıştır. I. Dünya Savaşı'nda patlak veren, sultan/halife cihad çağrısını 1914’te müttefik düşmana karşı yayımladı, Fransa, Britanya ve Rusya imaparatorluklarındaki boşuna teşvik edici konular isyana dönüştü. II. Abdülhamid halifelik unvanını en çok kullanan Osmanlı padişahı olmuştur, ve halife olarak devletin birçok Müslüman başkanları tarafından kabul edildi, hatta olabildiği kadar uzakta Sumatra’da. İddiasını 1876 Anayasası (4. Makale)'na koydu. Tuğralar 36 Osmanlı padişahının 35'i tarafından kullanıldı, 14. yüzyılda I. Orhan tarafından başlatıldı, iki farklı belgede tuğrası bulundu. Tuğrası olmayan padişah I. Osman’dı, imparatorluğun kurucusu, daha önce keşfedilmedi, buna rağmen bir sikkede "Osman bin Ertuğrul bin Gündüz Alp" yazısı keşfedildi.Abdülmecid, son Osmanlı halifesi de kendine ait bir tuğradan yoksundur, devlet başkanı olarak hizmet vermedi (bu konum Mustafa Kemal, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu tarafından düzenlendi) sadece dini bir semboldü.Fetret Devri, Osmanlı İmparatorluğu’nun 1402’den 1413'e kadar süren kaos dönemi oldu. Ankara Muharebesi (20 Temmuz 1402)’ndeki yenilgi ve sonrasındaki I. Bayezid’in Timur tarafından yakalanmasından sonra başlamıştır. Yıldırım Bayezid’in oğulları 10 yıl savaşmış ve 1413’te I. Mehmed’in tartışmasız zaferiyle son bulmuştur. Osmanlı Devleti dağılma dönemi, saltanatın kaldırılmasıyla başlayan ve 16 ay sonra da halifeliğin kaldırılmasıyla son bulan bir süreç oldu. Saltanat resmen 1 Kasım 1922’de kaldırıldı. Sultan VI. Mehmed 17 Kasım’da İngiliz savaş gemisi HMS Malaya ile Malta’ya kaçtı Bu olay Osmanlı Hanedanı’nın sonu oldu. 18 Kasım’da, Türkiye Büyük Millet Meclisi VI. Mehmed’in kuzeni Abdülmecid’i halife olarak seçti.Osmanlı Devleti’nin resmi sonu Lozan Antlaşması aracılığıyla ilan edildi (24 Temmuz 1923). Yeni tanınan "Ankara hükümeti", eski İstanbul bazlı hükümet değil, hak sahibi ve ardılı oldu.Türkiye Cumhuriyeti T.B.M.M. tarafından 29 Ekim 1923’te Mustafa Kemal’in ilk Cumhurbaşkanı olmasıyla ilan edildi. Abdülmecid’in kukla olmasına rağmen herhangi bir siyasi güç eksikti, 3 Mart 1924te T.B.M.M. 1. Dönem tarafından halifeliğin kaldırılmasına kadar konumunu korudu.VI. Mehmed daha sonra Hicaz’da tekrar halife olmaya çalıştı ama başarısız oldu.
ESKI MONARŞI İMPARATORLUK
Osmanlı Devlet Nişanı
I. Osman'dan V. Mehmed'e Osmanlı İmparatorluğu padişahları
Osmanlı Hanedanı’nın sultanları 1299’dan 1922’ye kadar kıtalararası geniş bir imparatorluğa hükmetmiştir. Osmanlı İmparatorluğu zirvedeyken; kuzeyde Macaristan, güneyde Somali, batıda Cezayir ve doğuda Irak'a kadar uzanmıştır. İlk başlarda imparatorluk Bursa’da yönetilirken 1366'da Edirne başkent oldu. Son olarak da Bizans İmparatorluğu’ndan alınan İstanbul başkent oldu. İmparatorluğun ilk yıllarının anlatımında efsane ve gerçeği ayırmanın zor olması nedeniyle değişen konular olmuştur; buna rağmen çoğu çağdaş bilginler imparatorluğun aşağı yukarı 1299 yılında ortaya çıktığını ve kurucusunun Oğuz Türkleri’nin Kayı Boyu’ndan gelen Osman Gazi olduğunu kabul eder. Osmanlı Hanedanı 36 sultanla 6 yüzyıl boyunca var oldu. Osmanlı İmparatorluğu, I. Dünya Savaşı’nda müttefik olduğu İttifak Devletleri’nin yenilgiye uğraması sonucuyla tarih sahnesinden silindi. İmparatorluğun İtilaf Devletleri tarafından bölünmesi ve ardından gelen Kurtuluş Savaşı çağdaş Türkiye Cumhuriyeti’nin doğmasına yol açtı.
Osmanlı Devlet Teşkilatı
Osmanlı İmparatorluğu varolduğundan beri mutlak monarşi ile yönetilirdi. Sultan hiyerarşik Osmanlı sisteminde ve siyasi, askeri, hukuki, sosyal ve çeşitli başlıklarda en üstteydi. Teorik olarak sadece Allah’a ve yerine getirmesi gereken Allah’ın yasaları (İslam’daki şeriat)’na sorumluydu. Onun ilahi görevi İran-İslam başlıklarına yansıtılan "Allah’ın yeryüzündeki gölgesi" (zill Allah fi’l-âlem) ve "yeryüzünün halifesi" (halife-i ru-yi zemin) olmaktı.Tüm devlet dairesi onun hükmündeydi ve verdiği her karar ferman adı verilen kararnamede yayımlanırdı. Başkomutandı ve tüm yurttaki resmi unvanıydı. 1453'te İstanbul'un Fethi’nden sonra kendilerini Roma İmparatorluğu'nun varisi olarak görürlerdi bu nedenle ara sıra Kayser ve İmparator unvanını kullanırlardı. 1517’de Mısır’ın Fethi’nden sonra I. Selim halife unvanını da benimsedi. Böylece evrensel Müslüman hükümdarı olduğunu iddia etti. Yakın zamanlarda Osmanlı hükümdarları tahta çıkmada Avrupa hükümdarlarının taç giyme törenine eşdeğer olarak Osman’ın Kılıcı ile kuşatılırdı. Kuşatılmayan sultanın çocukları verasete uygun değildi.
Teoride ve ilkelerde teokratik ve salt olmasına rağmen, uygulamada padişah’ın yetkileri sınırlıydı. Siyasi kararlarda hanedanın önemli üyelerinin görüş ve tutumlarını dikkate alırdı, bürokratik ve askeri kuruluşlarda aynı zamanda dini liderlerdi. 17. yüzyıldan bu yana, imparatorluk uzun süren durgunluk dönemine girdi, bu dönemde sultanlar çok güçsüzleştiler. Birçoğu güçlü Yeniçeri Ocağı tarafından tahttan indirildi. Tahta geçmesi yasaklı olmasına rağmen Harem-özellikle hükümdarın annesi (Valide Sultan olarak da bilinir)- sahne arkası önemli politik rollerde Kadınlar saltanatı dönemi boyunca etkili oldu.
Sultanların azalan güçleri ilk sultanların ve sonrakilerin saltanat uzunluklarının farklılığından dolayı kanıtlandı. I. Süleyman, imparatorluğu 16. yüzyılda doruk noktasına çıkaran, 46 yıllık saltanatı olan, Osmanlı tarihinin en uzunuydu. V. Murat, 19. yüzyıl gerileme dönemine hükmeden, kayıtlardaki en kısa saltanattı: saltanatı sadece 93 gün sürdü. Parlamenter monarşi V. Murat’ın varisi II. Abdülhamit, imparatorluğun son mutlak ve ilk anasayasal monarşi hükümdarı, zamanında resmileşti. 2009'dan beri Osmanlı hanedanının başı ve Osmanlı tahtının sahibi Abdülmecit’in büyük torunu Bayezid Osman'’dır.
Padişahların Listesi
Aşağıdaki tablo Osmanlı sultanlarını ve son Osmanlı halifesini tarihe göre sıralanmış olarak listeler. Tuğralar kaligrafik mühür ya da Osmanlı sultanları tarafından kullanılan imzalardır. Onlar tüm resmi belgelerde, sikkelerde ve daha önemlisi padişahın portresinin belirlenmesinde kullanılırdı. "Notlar" sütunu padişahların ebeveynlerini ve kaderlerini içerir. Padişah'ın saltanatının sonu doğal ölümle bitmediği zaman nedeni kalın gösterilir. İlk hükümdarlar için genellikle saltanatının sonu ve varisinin tahta çıkması arasında bir zaman vardır. Bunun nedeni tarihçi Quataert'e göre bu dönemde Osmanlı’da uygulanan en yaşlı olan değil en uygun olanın tahta geçmesidir: sultan öldüğünde, bir galip çıkana kadar tüm oğulları savaşmak zorundaydı. Bundan dolayı iç çatışma meydana gelmiş ve kardeş katili gerçekleşmiştir, sultanın ölüm tarihi bu nedenle her zaman varisin tahta geçmesiyle aynı tarihte değildir. 1617'de Şehzade sistemi, en uygun olanın tahta geçmesi yerine yaşça en büyük olanın tahta geçtiği sistemle (ekberiyet) değişti. Bu sistemle tahta ailenin en büyük erkeği geçti. Bu da 17. yüzyıldan bu yana neden ölen sultanın yerine nadiren kendi oğlunun genellikle amca ya da kardeşinin geçmesini açıklar. En büyük olanın tahta geçtiği sistem (ekberiyet) 19. yüzyılda alınan başarısız sonuçlara rağmen saltanatın sonuna kadar sürdü.
#SultanPortreTahta geçişiTahttan inişi TuğraNotlar
Aşağıdaki tablo Osmanlı sultanlarını ve son Osmanlı halifesini tarihe göre sıralanmış olarak listeler. Tuğralar kaligrafik mühür ya da Osmanlı sultanları tarafından kullanılan imzalardır. Onlar tüm resmi belgelerde, sikkelerde ve daha önemlisi padişahın portresinin belirlenmesinde kullanılırdı. "Notlar" sütunu padişahların ebeveynlerini ve kaderlerini içerir. Padişah'ın saltanatının sonu doğal ölümle bitmediği zaman nedeni kalın gösterilir. İlk hükümdarlar için genellikle saltanatının sonu ve varisinin tahta çıkması arasında bir zaman vardır. Bunun nedeni tarihçi Quataert'e göre bu dönemde Osmanlı’da uygulanan en yaşlı olan değil en uygun olanın tahta geçmesidir: sultan öldüğünde, bir galip çıkana kadar tüm oğulları savaşmak zorundaydı. Bundan dolayı iç çatışma meydana gelmiş ve kardeş katili gerçekleşmiştir, sultanın ölüm tarihi bu nedenle her zaman varisin tahta geçmesiyle aynı tarihte değildir. 1617'de Şehzade sistemi, en uygun olanın tahta geçmesi yerine yaşça en büyük olanın tahta geçtiği sistemle (ekberiyet) değişti. Bu sistemle tahta ailenin en büyük erkeği geçti. Bu da 17. yüzyıldan bu yana neden ölen sultanın yerine nadiren kendi oğlunun genellikle amca ya da kardeşinin geçmesini açıklar. En büyük olanın tahta geçtiği sistem (ekberiyet) 19. yüzyılda alınan başarısız sonuçlara rağmen saltanatın sonuna kadar sürdü.
#SultanPortreTahta geçişiTahttan inişi TuğraNotlar
1) I. Osman
3) I. Murat
Hüdavendigâr, Şehid
Hüdavendigâr, Şehid
(1383'ten sonra Sultan)
c. 1360 1389
Orhan Gazi ve Nilüfer Hatun’un oğlu; Şehid olana kadar tahttan inmedi;I. Kosova Muharebesi'nde şehid oldu.
4) I. Bayezid
Yıldırım, Sultân-î İklim-i Rûm
1389 1402
I. Murat ve Gülçiçek Hatun’un oğlu;Anadolu' Türk birliği sağlandı.Ankara Savaşı'nda esir düştü (saltanatı bitti);1402 Fetret Devri başladı
8 Mart 1403'te Akşehir'de tutsakken öldü.Fetret Devri(1402–1413)
Yıldırım, Sultân-î İklim-i Rûm
8 Mart 1403'te Akşehir'de tutsakken öldü.Fetret Devri(1402–1413)
5) I. Mehmet
Çelebi-Kirişçi
1413 1421
I. Bayezid ve Devlet Hatun’un oğlu;Ölene kadar tahttan inmedi.
Çelebi-Kirişçi
6) II. Murat
Koca Sultân, Gazi
1421 1444
I. Mehmet ve Emine Hatun’un oğlu;Kendi özgür iradesiyle oğlu II. Mehmed lehine tahttan feragât etti.
Koca Sultân, Gazi
7) II. Mehmed
Fatih
1444 1446
II. Murat ve Hüma Hatun’un oğlu;Babasına tekrar padişah olmasını rica ettikten sonra tahtı teslim etti.
Fatih
II. Murad
Koca Sultân, Gazi Han
1446 3 Şubat 1451
İkinci çıkışı;Yeniçeri isyanı neticesinde tahtta geri dönmek zorunda kaldı.;Ölene kadar tahttan inmedi.
Koca Sultân, Gazi Han
II. Mehmed
Fâtih Sultân Mehmed Hân - Gazi
3 Şubat 1451 3 Mayıs 1481
İkinci çıkışı;29 Mayıs 1453'te İstanbul’u fethetti;Osmanlı Devletin'de ilk altın para defa bastırdı.Ölene kadar tahttan inmedi.
Fâtih Sultân Mehmed Hân - Gazi
8) II. Bayezid
Sultân Bayezid-î Velî Han - Gazi
19 Mayıs 1481 25 Nisan 1512
II. Mehmet ve Gülbahar Hatun’un oğlu;Oğlu I. Selim lehine tahttan feragât etti;26 Mayıs 1512'de Dimetoka yakınlarında öldü.
9) I. SelimYavuz Sultân Selim Han - Gazi
(1517'den beri halife)
25 Nisan 1512 21 Eylül 1520
II. Bayezid ve Ayşe Hatun’un oğlu;İslam birliği politikası güttü.İlk İslam Halifesi (Mısır'ın fethiyle başlar)Ölene kadar tahttan inmedi.
10) I. Süleyman Kanûnî Sultân Süleyman Han
Muhteşem - Şehid
30 Eylül 1520 7 Eylül 1566
I. Selim ve Ayşe Hâfize (Ayşe Hafsa) Valide Sultan’ın oğlu;Avrupa ağırlıklı fetihler yaptı. 1526 Mohaç Savaşı’nda Macar Krallığı'na son verdi.Ölene kadar tahttan inmedi.
Sultân Bayezid-î Velî Han - Gazi
9) I. SelimYavuz Sultân Selim Han - Gazi
(1517'den beri halife)
10) I. Süleyman Kanûnî Sultân Süleyman Han
Muhteşem - Şehid
11) II. Selim
Sarı
29 Eylül 1566 21 Aralık 1574
I. Süleyman ve Hürrem Haseki Sultan’ın oğlu;Denizciliğe önem verilerek, Kıbrıs ve Tunus alındı.Ölene kadar tahttan inmedi.
Sarı
12) III. Murad
22 Aralık 1574 16 Ocak 1595
II. Selim ve Afife Nur BanûValide Sultan’ın oğlu;Doğu ağırlıklı fetihler sürdü.Ölene kadar tahttan inmedi.
13) III. Mehmed
Adlî
27 Ocak 1595 20 ya da 21 Aralık 1603
III. Murad ve Safiye Valide Sultan’ın oğlu;Ölene kadar tahttan inmedi;
Adlî
14) I. Ahmed
Bahtî
21 Aralık 1603 22 Kasım 1617
III. Mehmed ve Handan ValideSultan’ın oğlu;Zitvatoruk Antlaşması ile Osmanlı ve Avrupa eşit sayıldı.Ölene kadar tahttan inmedi.
Bahtî
15) I. Mustafa
Deli
22 Kasım 1617 26 Şubat 1618
III. Mehmed ve Fûldâne ValideSultan’ın oğlu;Zekâ geriliğinden ötürü Genç yeğeni II. Osman lehine tahttan indirildi.
Deli
16) II. Osman
Genç, Şehid
26 Şubat 1618 19 Mayıs 1622
I. Ahmed ve Mâh-Firûze Hatice Valide Sultan’ın oğlu;19 Mayıs 1622'deki yeniçeri isyanındatahttan indirildi;20 Mayıs 1622'de Sadrazam Kara Davut Paşa tarafından katledildi.
Genç, Şehid
— I. Mustafa
Deli
20 Mayıs 1622 10 Eylül 1623
İkinci çıkışı;Yeğenine yapılan suikastin ardından tahtta geri döndü;Zihnî dengesizliği nedeniyle tahttan indirildi;20 Ocak 1639'da İstanbul'daki ölümüne kadar hapsedildi.
Deli
17) IV. Murad
Bağdat Fâtihi, Sahib-î-Kıran, Gazi
10 Eylül 1623 8 ya da 9 Şubat 1640
I. Ahmed ve Mâh-Peyker Kösem Valide Sultan’ın oğlu;Doğu ağırlıklı fetihler yapıldı.Ölene kadar tahttan inmedi.
Bağdat Fâtihi, Sahib-î-Kıran, Gazi
18) I. İbrahim
Girit Fâtihi, Asabî, Şehid
9 Şubat 1640 8 Ağustos 1648
I. Ahmed ve Mâh-Peyker Kösem Valide Sultan’ın oğlu;Şeyhülislam liderliğinde gerçekleştirilen darbe ile tahttan indirildi;
18 Ağustos 1648'de İstanbul'’da isyancıların önderi olan Sadrazam Mevlevî Sofu Mehmed Paşa tarafından boğduruldu.
Girit Fâtihi, Asabî, Şehid
18 Ağustos 1648'de İstanbul'’da isyancıların önderi olan Sadrazam Mevlevî Sofu Mehmed Paşa tarafından boğduruldu.
19) IV. Mehmed
Avcı
8 Ağustos 1648 8 Kasım 1687
I. İbrahim ve Turhan Hatice Valide Sultan’ın oğlu;İkinci Mohaç Muharebesi’nde Osmanlı Devleti’nin uğradığı yenilginin ardındantahttan indirildi;
Edirne’de 6 Ocak 1693'te öldü.
Avcı
Edirne’de 6 Ocak 1693'te öldü.
20) II. Süleyman
Gazi
8 Kasım 1687 22 Haziran 1691
I. İbrahim ve Sâliha Dil-Âşûb Valide Sultan’ın oğlu;Ölene kadar tahttan inmedi.
Gazi
21) II. Ahmet
Gazi
22 Haziran 1691 6 Şubat 1695
I. İbrahim ve Hatice Mû’azzez Sultan’ın oğlu;Ölene kadar tahttan inmedi.
Gazi
22) II. Mustafa
Gazi
6 Şubat 1695 22 Ağustos 1703
IV. Mehmed ve Mâh-Pâre Ümmetullah (Emetullah) Râbi’a Gül-Nûş Valide Sultan’ın oğlu;Karlofça Antlaşması ile Osmanlı ilk defabüyük ölçüde toprak kaybetti (1699).;Edirne Vakası olarak anılan yeniçeri ayaklanması sonucu 22 Ağustos 1703’tetahttan indirildi;8 Ocak 1704'te İstanbul'da öldü.
Gazi
23 ) III. Ahmed
Lâle Devri Pâdişâhı - Gazi
22 Ağustos 1703 1 ya da 2 Ekim 1730
IV. Mehmed ve Mâh-Pâre Ümmetullah (Emetullah) Râbi’a Gül-Nûş Valide Sultân’ın oğlu;Lale Devri (1718-1730)’nde ıslâhatlar yaptı.Patrona Halil önderliğinde gerçekleştirilen yeniçeri isyanıyla tahttan indirildi; 1 Temmuz 1736'da öldü.
Lâle Devri Pâdişâhı - Gazi
24) I. Mahmud
Gazi
2 Ekim 1730 13 Aralık 1754
II. Mustafa ve Saliha Sebkat-î Sultân’ın oğlu;Ölene kadar tahttan inmedi.
Gazi
25) III. Osman
Sofu
13 Aralık 1754 29 ya da 30 Ekim 1757
II. Mustafa ve Şeh-Süvar Valide Sultân’ın oğlu;Ölene kadar tahttan inmedi.
Sofu
26) III. Mustafa
İlk Yenilikçi, Gazi
30 Ekim 1757 21 Ocak 1774
III. Ahmed ve Emine Mihr-î-Şâh İkinci Kadın Efendi’nin oğlu;Ölene kadar tahttan inmedi.
İlk Yenilikçi, Gazi
27) I. Abdülhamid
Islâhatçı, Gazi
21 Ocak 1774 6 ya da 7 Nisan 1789
III. Ahmed ve Râbi’a Şermi Kadın Efendi’nin oğlu;Ruslara karşı mücadele etti.Ölene kadar tahttan inmedi.
Islâhatçı, Gazi
28) III. Selim
Bestekâr, Nizâmî, Şehid
7 Nisan 1789 29 Mayıs 1807
III. Mustafa ve Mihr-î-Şâh Valide Sultân’ın oğlu;Çeşitli reformlar yaptı.Gerçekleştirdiği reformlarına karşı Kabakçı Mustafa önderliğinde tertiplenen yeniçeri isyanıyla tahttan indirildi;28 Temmuz 1808'de İstanbul’da PadişahIV. Mustafa’nın emriyle katledildi.
Bestekâr, Nizâmî, Şehid
29) IV. Mustafa
30) II. Mahmud
İnkılâpçı, Gazi
28 Temmuz 1808 1 Temmuz 1839
I. Abdülhamid ve Nakş-î-Dil Haseki Valide Sultan’ın manevî oğlu;1826'da Yeniçeri Ocağı'nı lağvetti. (Vaka-i Hayriye);Ölene kadar tahttan inmedi.
İnkılâpçı, Gazi
31) Abdülmecid
Tanzimâtçı, Gazi
1 Temmuz 1839 25 Haziran 1861
II. Mahmud ve Bezm-î-Âlem Valide Sultan’ın oğlu;3 Kasım 1839'da Osmanlı demokratikleşmesinin ilk adımı olan(Gülhane Hatt-ı Şerif-î) Tanzimât Fermânı’nı yayımladı;18 Şubat 1856'da (Islâhat Hatt-ı Hümâyûn-u)Islâhat Fermânı’nı ilân etmek zorunda bırakıldı;Ölene kadar tahttan inmedi.
Tanzimâtçı, Gazi
32) I. Abdülaziz
Bahtsız, Şehid
25 Haziran 1861 30 Mayıs 1876
II. Mahmud ve Pertav-Nihâl (Pertevniyal) Valide Sultân’ın oğlu;İlk kez Avrupa'ya seyahat' amacıyla gitti.Bakanları tarafından tahttan indirildi;Beş gün sonra da (intihar etti ya da muhtemel bir suikâsta kurban gitti) ölü bulundu.
Bahtsız, Şehid
33) V. Murad
Deli
30 Mayıs 1876 31 Ağustos 1876
Abdülmecid ve Şevk-Efzâ Valide Sultân’ın oğlu;Akıl hastalığı nedeniyle tahttan indirildi;29 Ağustos 1904’te Çırağan Sarayı’nda öldü.
Deli
34) II. Abdülhamid
Ulû Sultân Abd-ül Hamid Han - Gazi
31 Ağustos 1876 27 Nisan 1909
Abdülmecid ve Tîr-î-Müjgan Üçüncü Kadın Efendi’nin oğlu; ve daha sonra da Rahîme Piristû Valide Sultan'nın mânevî evlâdı;23 Kasım 1876'da (Birinci) Meşrûtiyyet'i tesis ederek anayasa (Kanûnî Esasî)çıkardı, daha sonra ise 13 Şubat 1878'taaskıya aldı;3 Temmuz 1908'de (İkinci) Meşrûtiyyet’iyeniden ilân etti;31 Mart Vakası (13 Nisan 1909) sonrasındatahttan indirildi;Vakarlı esaret hayatına başlamak üzere Selânik’e nakledildi;1912'de Selânik’in Yunanistan’a kaybedilmesiyle 10 Şubat 1918 tarihindeki vefatına kadar Beylerbeyi Sarayı’na kapatıldı.
Ulû Sultân Abd-ül Hamid Han - Gazi
Abdülmecid ve Tîr-î-Müjgan Üçüncü Kadın Efendi’nin oğlu; ve daha sonra da Rahîme Piristû Valide Sultan'nın mânevî evlâdı;23 Kasım 1876'da (Birinci) Meşrûtiyyet'i tesis ederek anayasa (Kanûnî Esasî)çıkardı, daha sonra ise 13 Şubat 1878'taaskıya aldı;3 Temmuz 1908'de (İkinci) Meşrûtiyyet’iyeniden ilân etti;31 Mart Vakası (13 Nisan 1909) sonrasındatahttan indirildi;Vakarlı esaret hayatına başlamak üzere Selânik’e nakledildi;1912'de Selânik’in Yunanistan’a kaybedilmesiyle 10 Şubat 1918 tarihindeki vefatına kadar Beylerbeyi Sarayı’na kapatıldı.
35) V. Mehmed
Reşâd
27 Nisan 1909 3 Temmuz 1918
Abdülmecid ve Gül-Cemâl Dördüncü Kadın Efendi’nin oğlu;Osmanlı gücünü yitirdi, Balkanlar, Libya ve Ortadoğu kaybedildi.Ölene kadar Mehmed Talât, İsmail Enver ve Ahmed Cemal Paşaların kuklası olarak tahtta kaldı.
Reşâd
36) VI. Mehmet
Vahidettin
4 Temmuz 1918 1 Kasım 1922
Abdülmecid ve Gül-İstü (Gülistan) Münîre Dördüncü Kadın Efendi’nin oğlu;1 Kasım 1922'de Saltanat lâğvedildi;17 Kasım1922’de İstanbul’dan ayrıldı;16 Mayıs 1926’da Sanremo, İtalya'da sürgünde öldü.
Vahidettin
Osmanlı Devleti’nin Dağılması
(1922–1923)
— Abdülmecid
(Son Osmanlı Halifesi)
18 Kasım 1922 3 Mart 1924 —I. Abdülaziz ve Hayran-î-Dil Kadın Efendi’nin oğlu;TBMM tarafından halife seçildi;Hilafet’in kaldırılmasıyla sürgüne gönderildi;23 Ağustos 1944’te Paris, Fransa'da sürgünde öldü
(1922–1923)
— Abdülmecid
(Son Osmanlı Halifesi)
Osmanlı hükümdarı’nın tam unvanı kendinden olan çeşitli unvanlar ve yüzyıllar boyunca değişen unvanlar gibi karışıktı. Sultan unvanı ilk hükümdarlardan beri sürekli kullanılırdı. Çünkü bu Müslüman dünyasında yaygındı. Osmanlılar hızla diğer Müslüman hükümdarlardan kendilerini ayırmak için değişik varyasyonlarıda kabul ettiler. Üçüncü Osmanlı hükümdarı I. Murad kendi unvanları olan Sultân-î Âzam (en yüce sultan) ve Hüdavendigar (imparator)’ı kullandı. Anadolu Selçuklular’ı ve İlhanlılar sırasıyla bu unvanları kullandılar. Oğlu I. Bayezid Rumların sultanı unvanını benimsedi. Rum Anadolu'da eski bir islamik addı. Osmanlılar yönetimindeki İslam ve Orta Asya miraslarının birleşimi unvanın benimsenmesi Osmanlı hükümdarlarının standartı haline geldi: Sultan [Adı] Han. Osmanlı’nın batıda en sık sultan unvanını çağrıştırmasına rağmen, Türkiye'deki insanlar genellikle Osmanlı Hanedanı’nın hükümdarlarını tanımlarken padişah unvanını kullanırlar. Osmanlı sultanının tam unvanı bir zamanlar imparatorluğun sınırlarında stabilize oldu:
"Osmanlı Ailesi’nin hükümdarı, Sultân-es Selâtin (Sultânların Sultânı), Kağan (Hanların Hanı), Müminlerin Halifesi, Mekke, Medine ve Kudüs şehirlerinin hizmetçisi, İstanbul, Edirne ve Bursa başkentlerinin, Şam ve Mısır’ın, tüm Azerbaycan’ın, Mägris’in, Barkah’ın, Kayravan’ın, Halep’in, Irak’ın, Arabistan’ın ve Ajim’in, Basra’nın, Lahsa Eyaleti’nin, Dilen’in, Rakka’nın, Musul’un,Partlar’ın, Diyarbakır’ın, Kilikya’nın ve Erzurum, Sivas, Adana, Karaman, Van, Barbarya, Habeş, Tunus, Trablusgarp, Şam, Kıbrıs, Rodos, Girit, Mora vilayetlerinin, Akdeniz’in, Karadeniz’in,Anadolu’nun, Rumeli’nin, Bağdat’ın, Kürdistan’ın, Yunanistan’ın, Türkistan’ın, Tartarî’nin, Çerkesya’nın, Kabarda’nın iki bölgesinin, Gürcistan’ın, Kıpçaklar ovasının, Tatarlar’ın, Kefe’nin ve tüm komşu ülkelerin, Bosna’nın, Belgrat’ın, Sırbistan’ın, Arnavut’un, Eflak’ın ve Boğdan’ın, bunların yanısıra tüm bağlı yerler ve sınırlar, ve birçok ülke ve şehirler’in padişahı" : Osmanlı Hilafeti, Osmanlı Hanedanı’nın sahip olduğu en önemli konumdu. Halife manevi gücü simgeler, saltanat ise geçici gücü temsil eder. Osmanlı tarih yazmalarına göre, I. Selim halife unvanını 1517’deki Mısır’ın fethinden sonra kazandı, son Abbasi’den sonra Kahire’de, III. Mütevekkil halifeliği kendisine feragat etti. Ancak, modern bilim adamları arasındaki fikir birliği halifeliğin devrinin 18. yüzyılda Osmanlı askeri alanda güç kazanılması fikri için uydurulmuş efsane olduğunu kabul eder. Aslında, Osmanlı hükümdarları halife unvanını Mısır’ın fethinden önce de kullanıyorlardı, I. Murad’tan sonrakiler. Şu anda kabul gören halifelik bir-iki yüzyıldır "yok oldu", Osmanlı İmparatorluğu ve II. Katerina arasında 1774’te imzalanan Küçük Kaynarca Antlaşması’yla canlandırılmıştır. Osmanlıların halifelik iddasının ilk kez uluslararası düzeyde tanınmasına kadar antlaşma son derece sembolikti. Buna rağmen antlaşma ile Osmanlı Devleti’nin Kırım Hanlığı’nı kaybettiği resmileşti, bu Osmanlı halifelerininRusya’daki Müslümanların dini otoritesine devam etmesini kabul etti.18. yüzyıldan itibaren, Osmanlı sultanları giderek statülerini halifeliği harekete geçirmeyi amaçlayan Panislamizm fikrini zarar veren Avrupa emperyalizminin Müslüman yüzü arasında vurgulanmıştır. I. Dünya Savaşı'nda patlak veren, sultan/halife cihad çağrısını 1914’te müttefik düşmana karşı yayımladı, Fransa, Britanya ve Rusya imaparatorluklarındaki boşuna teşvik edici konular isyana dönüştü. II. Abdülhamid halifelik unvanını en çok kullanan Osmanlı padişahı olmuştur, ve halife olarak devletin birçok Müslüman başkanları tarafından kabul edildi, hatta olabildiği kadar uzakta Sumatra’da. İddiasını 1876 Anayasası (4. Makale)'na koydu. Tuğralar 36 Osmanlı padişahının 35'i tarafından kullanıldı, 14. yüzyılda I. Orhan tarafından başlatıldı, iki farklı belgede tuğrası bulundu. Tuğrası olmayan padişah I. Osman’dı, imparatorluğun kurucusu, daha önce keşfedilmedi, buna rağmen bir sikkede "Osman bin Ertuğrul bin Gündüz Alp" yazısı keşfedildi.Abdülmecid, son Osmanlı halifesi de kendine ait bir tuğradan yoksundur, devlet başkanı olarak hizmet vermedi (bu konum Mustafa Kemal, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu tarafından düzenlendi) sadece dini bir semboldü.Fetret Devri, Osmanlı İmparatorluğu’nun 1402’den 1413'e kadar süren kaos dönemi oldu. Ankara Muharebesi (20 Temmuz 1402)’ndeki yenilgi ve sonrasındaki I. Bayezid’in Timur tarafından yakalanmasından sonra başlamıştır. Yıldırım Bayezid’in oğulları 10 yıl savaşmış ve 1413’te I. Mehmed’in tartışmasız zaferiyle son bulmuştur. Osmanlı Devleti dağılma dönemi, saltanatın kaldırılmasıyla başlayan ve 16 ay sonra da halifeliğin kaldırılmasıyla son bulan bir süreç oldu. Saltanat resmen 1 Kasım 1922’de kaldırıldı. Sultan VI. Mehmed 17 Kasım’da İngiliz savaş gemisi HMS Malaya ile Malta’ya kaçtı Bu olay Osmanlı Hanedanı’nın sonu oldu. 18 Kasım’da, Türkiye Büyük Millet Meclisi VI. Mehmed’in kuzeni Abdülmecid’i halife olarak seçti.Osmanlı Devleti’nin resmi sonu Lozan Antlaşması aracılığıyla ilan edildi (24 Temmuz 1923). Yeni tanınan "Ankara hükümeti", eski İstanbul bazlı hükümet değil, hak sahibi ve ardılı oldu.Türkiye Cumhuriyeti T.B.M.M. tarafından 29 Ekim 1923’te Mustafa Kemal’in ilk Cumhurbaşkanı olmasıyla ilan edildi. Abdülmecid’in kukla olmasına rağmen herhangi bir siyasi güç eksikti, 3 Mart 1924te T.B.M.M. 1. Dönem tarafından halifeliğin kaldırılmasına kadar konumunu korudu.VI. Mehmed daha sonra Hicaz’da tekrar halife olmaya çalıştı ama başarısız oldu.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder